18ος – 19ος αιώνας
18ος – 19ος αιώνας
Ιστορικά Γεγονότα
Ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την ιστορία της Λέσβου αποτέλεσε ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος του 1768 – 1774. Ο Ρωσικός στόλος παγιδεύει τον Τουρκικό στον Κόλπο του Τσεσμέ όπου και τον αποδεκατίζει. Η παρουσία του Ρωσικού στόλου στη Μυτιλήνη υπήρξε επώδυνη για τον πληθυσμό του νησιού και συγκεκριμένα για τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Λίγες ημέρες μετά την αναχώρηση των Ρώσων από το νησί, οι Τούρκοι της Μυτιλήνης όρμησαν κατά των Χριστιανών και άρχισαν να σκοτώνουν αδιακρίτως, αρπάζοντας με τη βία τα αγαθά των κατοίκων. Κατά την περίοδο αυτή, στο νησί γίνονταν πολλές πειρατικές επιδρομές, κυρίως από τους Ψαριανούς, οι οποίοι λεηλάτησαν το Πλωμάρι το 1770 και την Πλαγιά το 1773. Οι δυσάρεστες συνέπειες που είχε η επέμβαση των Ρώσων στην Ανατολή για την Ελλάδα αντισταθμίστηκαν με την Συνθήκη του Κιουτσούκ Καΐναρτζή, η οποία συνέβαλε ουσιαστικά στην ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας και του εμπορίου.
Η πρώτη επαναστατική κίνηση εναντίον των Τούρκων έγινε το 1817, ενώ το 1821 απέτυχε το επαναστατικό σχέδιο για τη Χίο και τη Μυτιλήνη. Το 1822 έγινε πάλι προσπάθεια να ξεσηκωθεί η Λέσβος, αλλά η σφαγή της Χίου οδήγησε στην εγκατάλειψη αυτής της προσπάθειας.
Οικονομική ζωή
Μετά τον Κρητικό πόλεμο και την εκτόπιση των Ενετών από το Αιγαίο, οι Αιγαιοπελαγίτες κατάφεραν να διεξάγουν εμπορικές συναλλαγές μακρότερων αποστάσεων. Οι εμπορικές αυτές συναλλαγές ενισχύθηκαν με την υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτσούκ Καΐναρτζή.
Η γη σταδιακά περιέρχεται στα χέρια των Ελλήνων, ωστόσο η σκληρή φορολογία (δεκάτη, κεφαλικός φόρος κά.), ο τρόπος εκμετάλλευσης της γης και ο έλεγχος των μέσων παραγωγής καθώς και οι διάφορες θεομηνίες (ο μεγάλος σεισμός του 1755) είχαν ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας και την εγκατάλειψη της γης. Κατά τον 18ο αιώνα, η επέκταση της καλλιέργειας της ελιάς, η οποία κατέληξε σε μονοκαλλιέργεια τον 19ο αιώνα, συνετέλεσε στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού. Σταδιακά αναπτύσσεται και η βιοτεχνία.
Με τις μεταρρυθμίσεις που τέθηκαν σε εφαρμογή με το Διάταγμα του Ροδόκηπου (1839) και του Χάτι Χουμαγιούν (1856) η οικονομία του νησιού αλλάζει μορφή καθώς παρουσιάζει μια εικόνα άνθησης και ευημερίας λόγω των αγροτικών της προϊόντων και της εξάπλωσης της αγοράς μέσω του εμπορίου και της βιομηχανίας.
Κοινωνική ζωή
Η κοινωνική ζωή τον 18ο αιώνα αρχίζει να μετασχηματίζεται υπό το πρίσμα των νέων οικονομικών εξελίξεων, η αλλαγή όμως αυτή είναι αργή και γίνεται σταδιακά. Οι περισσότεροι Λέσβιοι ασχολούνται με την καλλιέργεια της γης, ωστόσο το μεγαλύτερο τμήμα της εξακολουθεί να αποτελεί ιδιοκτησία των Τούρκων. Οι Λέσβιοι έρχονται αντιμέτωποι με ποικίλες φυσικές και κοινωνικές συμφορές.
Ο 19ος αιώνας όμως βρίσκει το νησί σε μεγάλη ευημερία και οικονομική ανάπτυξη. Η κοινωνική διαστρωμάτωση μεταβάλλεται και κάνει την εμφάνισή της η τάξη των εμπόρων και των βιοτεχνών – βιομηχάνων. Παράλληλα, στα πλαίσια της πορείας προς την καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής εμφανίζεται και η εργατική τάξη. Επιπλέον ο μεγάλος ρυθμός της αστικοποίησης μετατρέπει την πόλη της Μυτιλήνης σε σημαντικό εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο. Η ζωή των Λεσβίων τον αιώνα αυτό έχει αλλάξει προς το καλύτερο και η μεταβολή αυτή οφείλεται κυρίως στην επίδραση που είχε η επαφή τους με την Ευρώπη.